Ασφαλιστικά ταμεία

Ποιες παροχές ζητά πίσω το Ι.Κ.Α. από τους ασφαλισμένους

Μετά την παρέλευση 20ετίας και όχι 10ετίας θα παραγράφονται πλέον οι αξιώσεις από αχρεωστήτως καταβληθείσες παροχές από το ΙΚΑ.
 
Εγκύκλιος, που εξέδωσε το ίδρυμα και αναφέρεται στις διατάξεις του Ν. 4093/2012, σημειώνει πως για τις πράξεις καταλογισμού, οι οποίες εκδίδονται από 12 Νοεμβρίου 2012 και μετά και αφορούν σε αχρεωστήτως καταβληθείσες
παροχές, εφαρμόζεται η εικοσαετής παραγραφή.

Το πλήρες κείμενο της εγκυκλίου έχει ως εξής

Θ Ε Μ Α : «Κοινοποίηση των διατάξεων του Ν. 4093/2012 περί παραγραφής. Εικοσαετής η αξίωση του Ιδρύματος που αφορά την επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθεισών παροχών.»

Κοινοποιούμε τις διατάξεις της περ. 2 της υποπαραγράφου ΙΑ.6 του πρώτου άρθρου του Ν. 4093/2012 (ΦΕΚ 222/12.11.2012, τ. Α΄) περί παραγραφής των αξιώσεων φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας ως προς την επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθεισών παροχών και διευκρινίζουμε τα ακόλουθα:

Με τις διατάξεις αυτές, οι οποίες ισχύουν από την ημερομηνία δημοσίευσής τους στο ΦΕΚ, δηλαδή από 12.11.2012, οι αξιώσεις του Ιδρύματος, ως φορέα κοινωνικής ασφάλισης αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, όσον αφορά την επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθεισών παροχών παραγράφονται μετά εικοσαετία από την τελευταία καταβολή. Κάθε αντίθετη διάταξη καταργείται.

Δηλαδή, υπάρχει διαφοροποίηση της νομοθεσίας ως προς την έκταση της παραγραφής ανάμεσα στις χρηματικές απαιτήσεις του Ιδρύματος που αφορούν αχρεωστήτως καταβληθείσες παροχές (εικοσαετής) και εκείνες που αφορούν εισφορές (δεκαετής). Ως προς τις τελευταίες εξακολουθεί να ισχύει η διάταξη της παρ. 2 του άρθρου 15 του Ν. 2972/2001 (ΦΕΚ 291, τ. Α)1, περί δεκαετούς παραγραφής2.

1 «Το δικαίωμα του ΙΚΑ για τη βεβαίωση σε ευρεία έννοια όλων των χρηματικών απαιτήσεών του…υπόκειται σε δεκαετή παραγραφή, η οποία αρχίζει από την πρώτη ημέρα του επόμενου έτους από εκείνο μέσα στο οποίο παρασχέθηκε η ασφαλιστέα εργασία ή υπηρεσία… Το δικαίωμα του ΙΚΑ προς είσπραξη όλων των χρηματικών απαιτήσεών του…παραγράφεται μετά δεκαετία από τη λήξη του οικονομικού έτους μέσα στο οποίο βεβαιώθηκε υπό στενή έννοια (ταμειακά)….»
2 Αντίθετα, με τη διάταξη της παρ. 2 του άρθρου 15 του Ν. 2972/2001είχε λυθεί με σαφήνεια το ζήτημα της δεκαετούς παραγραφής των παντός είδους απαιτήσεων του Ιδρύματος, ήτοι τόσο των εισφορών όσο και των αχρεωστήτως καταβληθεισών παροχών, καθόσον η μόνη διάκριση που κάνει η διάταξη αυτή είναι μεταξύ της καταλογιστικής πράξης, η οποία αποτελεί τη βεβαίωση με την ευρεία έννοια, για την οποία θέτει ως έναρξη της παραγραφής την πρώτη μέρα του έτους μέσα στο οποίο παρασχέθηκε η ασφαλιστέα εργασία ή υπηρεσία, και της ταμειακής βεβαίωσης (υπό στενή έννοια), όπου ως λήξη αυτής ορίζει τη λήξη του οικονομικού έτους εντός του οποίου βεβαιώθηκε η καταλογισθείσα απαίτηση (σχετ. το με αρ. πρωτ. 7599/30.8.2012 έγγραφο της Νομικής Δ/νσης του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ).

Συνεπώς, για τις πράξεις καταλογισμού που εκδίδονται από 12.11.2012 και μετά και αφορούν αχρεωστήτως καταβληθείσες παροχές εφαρμόζεται η εικοσαετής παραγραφή.

Επομένως, καθώς διανύουμε το έτος 2012, το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ δικαιούται να αναζητήσει παροχές που καταβλήθηκαν αχρεωστήτως από 1.1.1993 και μετά, εφ’όσον εκδοθεί η σχετική πράξη καταλογισμού εντός του 2012, ενώ οι σχετικές αξιώσεις του για τον προηγούμενο ή και απώτερους χρόνους έχουν παραγραφεί την 31.12.1992. Κατ’ επέκταση, δεδομένου ότι η παραγραφή «τρέχει» και για τον εφεξής χρόνο, με πράξεις καταλογισμού που θα εκδοθούν εντός του 2013 το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ θα δικαιούται να αναζητήσει παροχές που καταβλήθηκαν αχρεωστήτως από 1.1.1994 και μετά.

Εξ άλλου, με βάση τη γραμματική διατύπωση της διάταξης, που έχει γενική εφαρμογή σε όλους τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης, δεν γίνεται διάκριση ανάμεσα σε περιπτώσεις καλόπιστης ή μη είσπραξης των αχρεωστήτως καταβληθεισών παροχών.

Υπενθυμίζεται στο σημείο αυτό ότι στις περιπτώσεις που αναζητούνται αχρεωστήτως καταβληθείσες παροχές οι οποίες εισπράχθηκαν καλοπίστως, ο τόκος της παρ. 4 του άρθρου 40 του ΑΝ 1846/1951 καταβάλλεται από το χρονικό σημείο που ο οφειλέτης λαμβάνει γνώση της οφειλής (με κοινοποίηση της απόφασης καταλογισμού), ενώ στις περιπτώσεις που υφίσταται δόλος, από το χρόνο καταβολής της αχρεώστητης παροχής (Γ.Ε. Σ81/23/20.6.2012).

Δεδομένης, λοιπόν, της εφαρμογής της εικοσαετούς παραγραφής από 12.11.2012 και μετά και καταργουμένης κάθε αντίθετης διάταξης που αφορά το χρόνο παραγραφής ειδικά ως προς την αναζήτηση παροχών –επομένως και κάθε αντίθετης οδηγίας που τυχόν έχει δοθεί ως προς το θέμα αυτό με σχετικές εγκυκλίους ή και γενικά έγγραφα της Διεύθυνσης Παροχών (εγκύκλιος 87/1998, Γ.Ε. Σ81/23/20.6.2012)- καλείσθε όπως, με ευθύνη των διευθυντών, ενεργήσετε αμέσως, εντός του 2012, ως προς την έκδοση αποφάσεων καταλογισμού ή τροποποίηση των ήδη εκδοθεισών από την ίδια ημερομηνία και μετά, προς αποφυγή παραγραφής των απαιτήσεων του Ιδρύματος για παροχές που έχουν καταβληθεί αχρεωστήτως από 1.1.1993 και μετά και τις οποίες δύνασθε πλέον να αναζητήσετε.

Με ευθύνη των διευθυντών, όλοι οι υπάλληλοι των υπηρεσιών απονομών και πληρωμών συντάξεων θα πρέπει να λάβουν γνώση της παρούσας εγκυκλίου με υπογραφή.